Hôm nay, 17/7, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc MTTQ Việt Nam TP Hà Nội tổ chức hội nghị phản biện xã hội đối với Dự thảo Nghị quyết quy định chi tiết một số chính sách đặc thù phát triển khoa học, công nghệ (KHCN) và đổi mới sáng tạo của TP Hà Nội (thực hiện khoản 2; điểm a, b, c khoản 3 Điều 23 của Luật Thủ đô) và Dự thảo Nghị quyết quy định cơ chế, chính sách về đầu tư, hỗ trợ phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo của TP Hà Nội (thực hiện khoản 1; điểm d khoản 3; khoản 5 điều 23 của Luật Thủ đô).

Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hà Nội Nguyễn Lan Hương chủ trì hội nghị.

Doanh nghiệp khởi nghiệp lĩnh vực khoa học, công nghệ trọng điểm được hỗ trợ tối đa

Tại Hội nghị, Giám đốc Sở KH&CN Hà Nội Nguyễn Anh Tuấn cho biết, dự thảo Nghị quyết quy định chi tiết một số chính sách đặc thù phát triển KHCN và đổi mới sáng tạo gồm 6 chương, 40 Điều, 1 phụ lục. Dự thảo Nghị quyết cũng quy định cơ chế, chính sách về đầu tư, hỗ trợ phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo của TP Hà Nội, gồm 6 chương, 31 Điều.

Về nội dung hỗ trợ, việc đầu tư hỗ trợ hình thành, quản lý, vận hành hạ tầng KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số được chia làm 2 nhóm chính. Thứ nhất, chính sách áp dụng đối với hạ tầng do TP quản lý, TP ưu tiên bố trí vốn đầu tư công, quỹ đất, khuyến khích hợp tác công - tư để hình thành phát triển và vận hành hạ tầng này; miễn, giảm tiền thuê đất, mặt bằng, ưu đãi thuế và hỗ trợ thủ tục pháp lý, truyền thông, kết nối hệ sinh thái, đặt hàng nhiệm vụ KHCN không qua đấu thầu.

Thứ hai là chính sách áp dụng cho doanh nghiệp (DN), tổ chức hoạt động trong lĩnh vực trọng điểm về KHCN trên địa bàn có đủ điều kiện theo quy định, nhằm hỗ trợ hình thành và vận hành hạ tầng đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số. Các đơn vị này được hỗ trợ chi phí đầu tư xây dựng, sửa chữa hạ tầng, mua sắm thiết bị, phần mềm, vận hành, kiểm định, hiệu chuẩn thiết bị; đồng thời được hỗ trợ thủ tục pháp lý, hành chính, thủ tục đầu tư và phát triển nhân lực. Ngoài ra, DN, tổ chức quản lý, vận hành hạ tầng KHCN, đổi mới sáng tạo còn được hưởng hỗ trợ về tài chính, phi tài chính và phát triển nguồn nhân lực.

Đối với hỗ trợ chuyển giao công nghệ trong lĩnh vực trọng điểm về KHCN của Thủ đô, về tài chính, TP hỗ trợ 50% chi phí cho các hoạt động như tiếp nhận, mua công nghệ trong và ngoài nước; đăng ký và bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ; phát triển mô hình kinh doanh và xúc tiến thương mại hóa công nghệ…

Đối với hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo, các chủ thể khởi nghiệp sáng tạo được hưởng mức hỗ trợ tài chính linh hoạt theo từng giai đoạn phát triển: tối đa 100% ở giai đoạn tiền ươm tạo, 75% ở giai đoạn ươm tạo và 50% ở giai đoạn tăng tốc bao gồm chi phí thuê chuyên gia, sử dụng dịch vụ khởi nghiệp, hạ tầng kỹ thuật, không gian làm việc…

Đặc biệt, DN khởi nghiệp trong lĩnh vực KHCN trọng điểm được hỗ trợ lãi suất vay vốn tối đa 50% trong trong 3 năm và được ưu tiên tham gia các mô hình thử nghiệm có kiểm soát.

Cụ thể hóa các cơ chế, chính sách, tổ chức thực hiện

Tham gia góp ý vào các dự thảo, tại Hội nghị, Chủ nhiệm HĐTV về Dân chủ - Pháp luật, Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hà Nội Phạm Ngọc Thảo và một số ý kiến nhận định, về mặt thực tiễn, nhiều năm qua, Hà Nội đã thực hiện có kết quả khá đồng bộ các giải pháp cần thiết, đạt được nhiều kết quả cụ thể về quản lý, về cơ sở hạ tầng, về phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo và đào tạo nguồn nhân lực, khai thác tiềm năng… nhưng còn hiều hạn chế.

Bởi vậy, Nghị quyết sẽ mở ra cơ hội mới, thuận lợi mới về cơ chế, chính sách thông thoáng hơn, cho phép vận dụng tốt hơn các cơ chế đặc thù để tạo ra những bước phát triển mạnh mẽ vượt bậc. Việc ban hành Nghị quyết có ý nghĩa to lớn, đáp ứng được những đòi hỏi thực tế hiện nay.

Riêng đối với “Quy định cơ chế, chính sách đầu tư, hỗ trợ phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo của TP Hà Nội”, PGS.TS Bùi Thị An - Phó Chủ nhiệm HĐTV về Kinh tế, Ủy ban MTTQ TP Hà Nội cho rằng, Nghị quyết đã chi tiết các quy định khoản 1, điểm d khoản 3 và khoản 5 Điều 23 của Luật Thủ đô (sửa đổi). Đây là những quy định cốt lõi liên quan việc thực hiện các nhiệm vụ KHCN theo phương thức khoán, chuyển giao không bồi hoàn và cơ chế tài chính đặc thù cho Thủ đô. Hiện chúng ta đã có các lĩnh vực trọng điểm nhưng lại chưa rõ quy trình xác định danh mục nhiệm vụ trọng điểm.

Do vậy, chuyên gia này đề nghị Ban soạn thảo xây dựng tiêu chí rõ ràng, như tính cấp thiết của dự thảo với Hà Nội, tính liên ngành, kết nối DN ra thị trường... để tránh tiêu cực và không hiệu quả. Từ đó, dự thảo nên bổ sung chính sách hỗ trợ cụ thể hóa, rõ ràng từ ngân sách Nhà nước và của Hà Nội đối với các DN, tài chính cho KHCN để thành lập các trung tâm nghiên cứu phát triển, phòng thí nghiệm, nhận chuyển giao công nghệ trong lĩnh vực trọng điểm… Đồng thời, nên có phương thức khoán sản phẩm đầu ra một cách linh hoạt sẽ hiệu quả hơn.

Theo Nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Tiến Dĩnh, Nghị quyết 15-NQ/TW của Bộ Chính trị "về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045" xác định Hà Nội phải phát triển mạnh mẽ KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số làm động lực then chốt để phát triển KT-XH Thủ đô. Gần đây nhất, Luật Thủ đô năm 2024 đã tháo gỡ nhiều khó khăn vướng mắc về cơ chế, chính sách để phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Vì vậy, Nguyên Thứ trưởng đề xuất HĐND TP cụ thể hóa các cơ chế, chính sách, tổ chức thực hiện cũng như cần bổ sung Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật và căn cứ pháp lý của Nghị quyết.

Đóng góp ý kiến góp ý tại Hội nghị, Phó Chủ tịch Hội Hóa học Hà Nội Mai Đức Thắng cho rằng, việc chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu khoa học là một yêu cầu tất yếu, thể hiện tư duy đổi mới, khuyến khích sáng tạo, đặc biệt trong bối cảnh Hà Nội đang hướng tới xây dựng hệ sinh thái KHCN tiên tiến, năng động.

Để cơ chế này phát huy hiệu quả mà không trở thành kẽ hở cho tham nhũng, lãng phí, dự thảo đã bổ sung một số nội dung bảo đảm tính chặt chẽ như: quy định rõ tiêu chí rủi ro được chấp nhận trong nghiên cứu; cơ chế giám sát, đánh giá giữa kỳ và hậu kiểm các dự án; trách nhiệm của hội đồng khoa học, cơ quan chủ trì và người đứng đầu tổ chức thực hiện.

“KHCN là hàng hóa đặc biệt và phải xuất phát từ mối quan hệ cầu - cung. Trong nhiều năm, ở nước ta, loại hàng hóa này nhiều khi xuất phát từ quan hệ cung - cầu. Nghĩa là các nhà KHCN chào bán cái mình có thể làm được và đôi khi các cơ quan quản lý Nhà nước cũng mua nhưng chưa biết để làm gì. Nhiều cái vẫn còn xếp trong tủ của Sở KH&CN TP. Do đó, nên có đánh giá tổng kết 10 năm trở lại đây về tính hiệu quả của loại “hàng hóa” đặc biệt này”- ông Thắng chia sẻ.

Kết luận Hội nghị, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hà Nội Nguyễn Lan Hương ghi nhận, các ý kiến đã thể hiện tinh thần đồng hành với Mặt trận và TP, tham gia trực tiếp vào những vấn đề rất quan trọng mang tính đột phá cho sự phát triển của Thủ đô và triển khai cụ thể hóa những nội dung nghị quyết mới của Trung ương, TP.

Đánh giá cao Sở KH&CH Hà Nội đã tập trung xây dựng và trình TP những nội dung này, bà Nguyễn Lan Hương đề nghị Sở tiếp thu các ý kiến, hoàn thiện dự thảo Nghị quyết thời gian tới. Trong đó, lưu ý phân nhóm, phân lĩnh vực, từ đó có xếp thứ tự ưu tiên để thu hút đối tượng tham gia nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo; bổ sung những nội dung về chống lãng phí trong quá trình triển khai thực hiện các nghị quyết trong lĩnh vực KHCN, đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp; tránh lợi dụng chính sách để trục lợi.

Song song đó, Chủ tịch Ủy ban MTTQ TP để nghị các sở, ngành liên quan cùng Mặt trận, cơ quan báo chí truyền thông tăng cường thông tin, công khai nội dung dự thảo để thu hút sự quan tâm của đông đảo nhà khoa học và chuyên gia, người có đam mê với lĩnh vực này. Đồng thời, tăng cường giám sát thực hiện nghị quyết, trong đó chú trọng giám sát chính đối tượng được thụ hưởng nghị quyết; phối hợp để nâng cao hiệu quả của công tác nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo…